Thema: ‘Inkeer’/Notre Dame, 01.10.2023/26stezondag door het jaar. Lezingen: Ezechiël 18,25-28 / Filippenzen 2,1-11 2,1-5. evangelie: Matteüs 21,28 32. (A.Egging msc)

‘Tot inkeer komen en vertrouwen durven te schenken’ zijn de twee hoofdthema’s van deze zondag. Inkeer en vertrouwen moeten van binnenuit komen, anders zal het niet lukken. Vertrouwen geeft een gevoel van veiligheid en begrip. Tot inkeer willen komen betekent dat je bereid bent eerst eerlijk toe te geven dat je jezelf ergens in vergist hebt of dat je iets verkeerds hebt gedaan. Laten we daarvoor goed luisteren naar wat de evangelische boodschap van vandaag ons te bieden heeft.
We weten heel goed, dat het meestal ‘de gunstige omstandigheden’, dus van buitenaf, zijn die bepalen of iemand in een eerbare positie verkeert. Toch rekent men zich dit graag toe als een eigen verdienste. Maar kan men dan zich werkelijk hierop beroepen om aanspraak te maken op bijzondere rechten, zich een beetje superieur te voelen t.a.v. anderen of in het ergste geval zelfs menen het recht in eigen hand te mogen nemen? De verleiding hiervoor is groot als men een machtspositie heeft en eigen winstbejag boven welzijn van anderen stelt (zoals de bedrijven Tata Steel in de IJmond en Chemours in Dordrecht).

Maar in de maatschappij zien we helaas ook al te vaak dat er ‘uitsluiting en afwijzing van zwakkeren’, waardoor het iemand of een hele groep niet gegund wordt om vooruit te komen door externe omstandigheden, maar vastgeprikt wordt vanwege vooroordelen. Waar komt dat vandaan? Waarom speelt men graag de baas of rechter over anderen? Ja, sommige mensen schatten zichzelf dan graag hoger in dan een ander dat geeft hen een prettig gevoel. Tegenwoordig kan dat ook anders via de sociale media en worden mensen anoniem beschimpt, zwart gemaakt. Er is geen ruimte voor wederwoord of excuus. Gelukkig zijn er ook veel mensen die zich bescheidener opstellen, een ruimere blik hebben en zich ervan bewust zelf ook maar een mens te zijn. Belangrijk is: “Hoe sta ik zelf in deze wereld, vanuit welke invalshoek neem ik die in mij op?”. Voor een goede zelfreflectie is tijd en rust nodig. ‘Kijk ik op een ander neer of durf ik anderen te vertrouwen?’ is de vraag. Vertrouwen betekent immers dat je een ander op haar of zijn woord wilt geloven. Helaas is dit niet altijd zo vanzelfsprekend. Je moet zèlf ook betrouwbaar zijn.

Vertrouwen vraagt iets van jezelf, je moet bereid zijn vertrouwen te geven/te schenken én dit is iets kwetsbaars, brengt een risico met zich mee, want je kan je vergissen. Maar… kan/wil ik iemand vergeven die mij gekwetst heeft, ben ik bereid naast iemand te gaan staan die iets verkeerds heeft gedaan en te helpen een nieuwe kans te geven? Vertrouwen kan groeien, maar kan ook plots omslaan in een ontgoocheling. We kunnen niet van een ander vragen om tot inkeer te komen als we zelf niet kunnen vergeven. Jawel, (wederzijds) vertrouwen is een voorwaarde en dat kan intenser worden, maar daar kan alleen sprake van zijn als je jezelf ópenstelt voor die ander. Wederzijds vertrouwen geeft eensgezindheid en een gevoel van saamhorigheid. Voor Paulus is deze saamhorigheid en eensgezindheid heel belangrijk. Het is een voorwaarde voor liefde en toont zich zichtbaar: in hartelijkheid, mededogen en zorg voor elkaar naar het voorbeeld van Jezus. Paulus schrijft daarom in zijn brief aan de Filippenzen: ‘Acht in ootmoed de ander hoger dan uzelf. Laat niemand alleen zijn eigen belangen behartigen, maar liever die van zijn naasten’. Het moet wel eerlijk gemeend zijn en van binnenuit komen. Geen loze woorden, het gaat om de uitvoering. In het evangelie van vandaag wordt de zoon die tot inkeer komt ons tot voorbeeld gesteld. Hij krijgt onze sympathie, want hij alleen deed uiteindelijk de wil van zijn vader. Hij zei eerst nee, maar kwam tot inkeer. Zij die zich mooi voordoen maar er niet naar handelen, vinden geen genade in Jezus’ en Gods ogen. De woorden van de profeet Ezechiël sluiten hier ook al op aan, wanneer hij zei: “Als een rechtvaardige zich van zijn rechtvaardigheid afkeert en kwaad gaat doen, dan zal hij daaraan sterven. De boosdoener die tot inzicht komt en zich van zijn slechte daden afkeert, blijft zeker leven”. Jezus heeft zich aan allen en in alles dienstbaar gemaakt om het Rijk Gods op aarde in alle eenvoud en rechtschapenheid vorm te geven. Hij heeft zichzelf ontledigd en het bestaan van een slaaf aangenomen. Hij is aan de mensen gelijk geworden. Hij is ons tot voorbeeld. Dat vraagt van ons vooral oog te hebben voor een ander en niet het eigenbelang: eigen voordeel of eer maatgevend te laten zijn. Vandaag, 1 oktober gedenken we ook de heilige Teresia van Lisieux, een jonge zuster Karmelites, die in 1897 stierf. Haar leven was vol godsvertrouwen en voor ons is ze ook een voorbeeld is van bescheidenheid en eenvoud. Amen.