Vliegt de tijd sneller voorbij óf is dat maar schijn? Och, we weten het allemaal: Wanneer je ouder wordt, word je langzamer: strammer in de voortbeweging, maar ook ons reactievermogen wordt trager en dan lijkt het wel of de tijd steeds sneller verloopt.
Wanneer je over de zeventig bent, dan is het de tijd voor jubilea. Dat betekent dat naarmate we minder actief worden er toch wel veel te vieren valt. We leven zo steeds meer van jubileum naar jubileum. En dit soort feestdagen lijken elkaar in een hoger tempo op te gaan volgen, Het is dan het goede moment om -vaak aan de hand van oude foto’s- dankbaar terug te denken aan hoogtepunten in het leven van vroeger en daar heb je nu meer tijd voor. Je bent niet afgeschreven. Deze gelegenheid geeft aan de mensen met wie je verbonden bent ook weer een mogelijkheid hun blijdschap en dankbaarheid te tonen. Wij allemaal dragen een schat aan herinneringen en vooral levenservaring met ons mee. Ja, het leven is en blijft een kostbaar geschenk. Dit jaar is Piet Commandeur in Oostenrijk 65 jaar geleden geprofest (op 21 sept.) en hij is ook 60 jaar priester (op 30 aug.), dus twee belangrijke jubilea.
In het besef dat de tijd van leven die nog rest, steeds korter wordt, blijft er genoeg tijd over om in alle rust terug te denken aan het geleefde leven. Het leven van Piet was in het verleden soms erg onstuimig. Ik wil hier graag de woorden weergeven die hij vijf jaar geleden op zijn 60 jarig professie feest, aanhaalde: “Hoor je niet hoe de tijd voorbijgaat?” Dit is de aanhef van een lied gezongen door de Oostenrijkse zanger Hubert von Goisern. ‘Horen’ vraagt om te willen ‘luisteren’ en verstaan. Sluit je hart niet, maar open het en geef oprecht aandacht aan de mensen om je heen. Dat staat in het leven van Piet nog steeds voorop en geeft hem nieuwe vrienden.
Een jubileum is een dag om even weer in herinnering te roepen wat je meegemaakt hebt en vooral wie je allemaal op je levensweg bent tegengekomen. Ook het leven van Piet is geen geplande, geplaveide en voorspelbare route, maar is eerder een kronkelige weg, vol verrassing en sterk van buitenaf beïnvloed.

Het lied van Hubert van Goisern gaat verder en is een soort levensles: “Gisteren is vandaag geworden en ….. vandaag is al gauw morgen!” Je staat in het midden tussen gisteren en morgen en zo vloeien verleden, heden en toekomst in elkaar over. Het is als het water van de kleine rivier de Saalach naast het ‘Seniorenheim’ van Piet in Maishofen. Je ziet waar hij vandaan komt en je hoort hoe hij voorbij stroomt en dan verdwijnt hij naar het onbekende. Laten we goed blijven luisteren, want de tijd van leven, gaat snel voorbij: “Die jong waren zijn oud geworden en de ouden zijn gestorven”…… Ja, wij kunnen dit proces niet stoppen. Piet haalt een zin aan uit het boek der wijsheid (2,5)- “ons leven is een vluchtige schaduw”. De kinderen, de jongeren van weleer in de parochie die Piet kon helpen om een volwassen kijk op het leven te krijgen, zijn daarbij gemotiveerd door Gods woord. Nu staan ze Piet bij wanneer dat nodig is.
De tijd van leven die ons nog rest wordt wel minder, maar de tijd om terug te kijken wordt steeds langer. Dat is waardevol, want elk mensenleven heeft een unieke betekenis. Misschien helpt ons hierbij een wijze tekst, die ik tegenkwam op een steen in het park van de Tilburgse universiteit: “Het ware bezit van de mens wordt gevormd door zijn herinneringen. In niets anders is hij rijk, in niets anders is hij arm” (Alexander Smith, 1830-1867). Oog hebben voor de ander en de liefde voor Gods natuur (de vogeltjes de achtertuin die Piet dagelijks verwent, kunnen daarvan getuigen), dit is nog steeds bepalend in het Piets leven. Hij probeerde dat op een eigen manier uit te drukken in zijn aquarellen die de woonkamer opsieren. Toch is het verleden voor Piet niet altijd rooskleurig geweest, maar dan krijgt hij altijd weer een nieuwe veerkracht, is er een houvast. Een kracht vanuit het geloof die hij vindt in de woorden van de Heilige Schrift en ook wanneer hij met zijn twee wandelstokken in Gods vrije natuur loopt. Vroeger in de bijbel gespreksgroepen kon hij dit gevoel met anderen delen en samen uitdiepen. Het geeft elkaar steun..
Het pittoreske Maishofen ligt in het Salzburger Pinzgau. Er zijn mooie vergezichten die rust geven, maar Piet kent zijn eigen ups en downs. Tot voor kort zocht en vond hij rust in zijn berghut waar hij zich alleen kon terugtrekken óf samen ontspannend met de jeugd van zijn parochie. De mooiste plekjes vind je pas via rotsachtige paden. Je kan er uitglijden en lelijk vallen, maar dan moet je ook weer opkrabbelen, soms is daar hulp van anderen bij nodig. Zo is het in het dagelijkse leven immers ook! Ja, Piet heeft een leven vol beweging gehad en het ging er soms wild aan toe, een tussen uitersten heen-en-weer geslingerd worden. Dat is dan geen vrolijk samen op en neer springen “van links naar rechts en van rechts naar links”. Met de woorden van Piet: ‘Mijn leven was soms een wirwar net als de wilde haardos in mijn jeugdjaren, met een kam nauwelijks te fatsoeneren’.

Piet wordt in 1937 geboren in Spierdijk in de kop van Noord-Holland in een drooggelegde polder, zes meter onder zeespiegel en nu woont hij in Maishofen – Oostenrijk, ruim 700 meter daarboven, een enorm hoogteverschil met veel klimmen en dalen. Hoge idealen nastreven en soms desillusies incasseren, passen ook bij zijn leven. Dat zorgt er ook voor dat zijn leven plots een wending kan krijgen, een heel andere richting uit. Na de lagere school wil Piet leraar worden, beter nog hij wil liever ‘priester’ worden. Daarvoor gaat hij naar Hageveld, het kleinseminarie van het bisdom Haarlem. Het waren drie mooie jaren zal hij later daarover zeggen, maar Piet wil méér: Hij wil ook een echte missionaris zijn. Het verlangen naar avontuur speelt daar zeker in mee. ‘In mijn leven was ik altijd op zoek’, schreef hij- De opleiding voor missionaris het dichtst bij huis, dat was ‘Missiehuis Driehuis’. Voor hem meteen een eerste kennismaking met de MSC. In vergelijking met Hageveld waar de studenten meer vrijheid wordt geboden om een eigen weg te zoeken, is de sfeer in Driehuis gesloten en dat brengt spanningen met zich mee, het is een andere ervaring! Hij zegt hiervan: ‘Ik voelde me daar in het begin helemaal niet thuis en had heimwee’, maar de wind verandert gelukkig van richting en draait later toch de goede kant uit. Ook de vrijere tijdgeest van de zestiger jaren helpt mee. ‘Je mocht als klas zijn zoals je was en ook persoonlijk je eigen weg zoeken. We waren kritisch op alles wat ons geboden werd’. Een ander soort priester generatie vormt zich, die niet altijd zo makkelijk hanteerbaar is’. Piet betreurt het dat bij de huidige jonge priesters in Oostenrijk het getij weer gekeerd lijkt te zijn. Piet bewandelt verder wel netjes de weg die nodig is om een MSC’er en priester te worden. Op 21 september 1959, legt Piet Commandeur in Berg en Dal plechtig zijn geloften af en wordt hiermee Missionaris van het H. Hart. Vijf jaar later, op 30 augustus 1964, volgt in Stein nog zijn priesterwijding.

Wat hem dus nog rest is om als missionaris uitgezonden te worden. Op 10 oktober 1966 is het zover. Na een lange boottocht op een vrachtschip samen met een medebroeder naar Manilla de hoofdstad van de Filipijnen, schijnt de hele wereld nu voor hem open te liggen, een geweldige ervaring! Maar na ruim een jaar op de Filipijnen hield Piet het al wel voor gezien. Het was allemaal niet zoals hij gehoopt had. De situatie werd onhoudbaar voor hem, het was een doodlopende weg! Onzeker, gooit hij het stuur helemaal om en zo belandt hij terug in Nederland. Met hulp van pater Antoon Vugts kan hij een studie op het Europa-seminarie in Meerssen (Z-Limburg) volgen. Daarvandaan maakt hij plots de afslag naar Oostenrijk, want aan hem wordt gevraagd om in Maishofen een zieke oude pastoor voor enkele weken te gaan helpen en dat wordt een verblijf van 19 jaar. Van het begin af aan werd hij er als jonge priester met open armen ontvangen. Een duidelijk blijk van waardering is ook dat Piet in augustus 1986 zelfs de eretitel ‘kanunnik van het bisdom Salzburg’ kreeg. ‘Mijn manier van zielzorg is uitnodigend, zoals die van mijn Heer’, zegt hij. Een jaar later, voelt hij dat het weer tijd wordt voor een nieuwe uitdaging. Daarom wordt hij parochiepastoor in Leogang, eveneens een dorp in het mooie Pinzgau. Leogang is gunstig gelegen en daarom in zomer en winter druk bezocht door toeristen, onder hen ook uit Nederland. Na 16 Jaar in Leogang is het voor Piet wel weer genoeg, maar dan weet hij even niet hoe het verder moet. Piet vraagt zich af ‘Is het mijn fantasie en lust naar avontuur?’ en zijn antwoord is: ‘Ja, dat is zeker waar, maar … God speelt hier ook een rol in mee, die mij altijd weer zegt op te breken naar een onzekere toekomst’. Na nog enige tijd als emeritus pastoor in Piesendorf werkzaam te zijn geweest, keert Piet terug naar Maishofen, nu dus om uit te rusten in het ‘Seniorenheim’ van dit dorp.

Het is niet ondenkbaar dat wanneer we in de buurt van Maishofen ronddolen, plots op een bescheiden paadje stuiten met het opschrift: ‘Piet-weg’. Ja, inderdaad die is naar onze Piet vernoemd en herinnert aan de tijd dat hij er pastoor was. Hoe ongewis de toekomst ook nog mag zijn en zelfs over alle tijdelijkheid van het aardse leven heen, Piet zal nooit meer weg te denken uit zijn Maishofen waar Piet kan uitrusten en genieten van Gods heerlijke natuur. Als actief kloosterling is hij minder aan één plaats gebonden geweest. Piet mag zich gedragen weten door zijn medebroeders, maar ook door de vele lieve mensen om hem heen in Maishofen. Hij kan dit keer niet bij ons zijn, dat is fysiek te moeilijk. We wensen hem twee mooie feestelijke jubilea toe.

Tekst: AE