OVERWEGING 12 MAART 2023 in de Notre Dame, Tilburg door J.J. Bol
LEZING 1: EXODUS 17, 3-7
LEZING 2: ROMEINEN 5, 1-2.5-8
LEZING 3: JOHANNES 4, 5-42
Vandaag is het de derde zondag van de veertigdagentijd. Veertig dagen op weg naar Pasen… Dan hebben we nu nog achtentwintig dagen te gaan, nog vier weken.
De eerste lezing van vandaag, uit het boek Exodus, brengt ons naar de woestijn… (stap 1): Ontkomen aan de slavernij in Egypte trekt het joodse volk veertig jaren door de woestijn. Ze hebben hevige dorst. De mensen worden verbitterd en klagen: Dit is toch geen leven! God waarom moesten we deze weg gaan?! Mozes hoort het antwoord van God: Ik ga vóór u, op een rots staan – sla op die rots! Mozes slaat op die rots, en er stroomt water uit die harde rotsen. Water, een bron van leven voor mensen… En de mensen onderweg ervaren: We hebben het moeilijk, maar God gaat met ons mee.
We gaan verder… het evangelie van Johannes neemt ons mee, niet naar de woestijn, maar naar een ander land, naar Sichar in Samaria (stap 2). Daar is een waterput, de bron van Jakob. Bij die bron horen we, zien we dat Jezus een vrouw ontmoet. Zoiets is zij niet gewend, want meestal ontlopen de mensen van de tempel in Jeruzalem de mensen uit Samaria… Jezus ziet haar, negeert haar niet, spreekt haar aan, vraagt haar om water. En zo laat hij zien en zegt hij; ik ben een bron van levend water, van nieuw leven… Leven, dat wil zij!
Bij die bron van Jacob, in Samaria, is de vraag (dus) niet: Is er een God…? Of: waar is God…? Ook niet of God, als bron van hoop, in Samaria op ‘de berg’ is of in de tempel van Jeruzalem. Dát is in die ontmoeting geen punt. Voor die vrouw is de ervaring: ik mag er zijn, zoals ik ben. Ze is er vol van en vertelt later aan wie het maar wil horen: Ik heb een mens ontmoet die mij, een vrouw uit Samaria, niet links liet liggen, maar die naar mij luisterde…
Deze lezingen van de derde zondag van de veertigdagentijd, op weg naar Pasen, brengen ons dit jaar, in 2023, naar de hongerdoek van Emeka Udemba. (stap 3). Zo belanden we, na veertig jaren door de woestijn, en na een ontmoeting bij de bron van Jakob in Samaria. Nog verder weg, in Nigeria, Afrika, maar tegelijk ook dichtbij, want de titel van die hongerdoek is: Wat is heilig voor ons…? De hongerdoek laat een wereldbol zien, door God, de bron van alle leven gegeven, en op handen gedragen door mensen uit verschillende culturen.
Die hongerdoek laat de schoonheid van de aarde zien, maar ook het lelijke: Dat er bronnen van levend water zijn en brede rivieren en zeeën. Maar ook – in enkele woorden – dat er woeste woestijnen zijn, oorlogen, geweld en klimaatveranderingen. De aarde is mooi en breekbaar, mensen zijn kwetsbaar. Vele kleuren zijn te zien, maar ook kleine krantenknipsels en losse letters… Ze spreken van de werkelijkheid van mensen nu: heel duidelijk het woord GELD.
De aarde is geworden tot een wereld waar GELD het voor het zeggen lijkt te hebben, een wereld waar niets meer heilig lijkt te zijn… Maar op die hongerdoek zien we ook wat voor mensen een bron van hoop kan zijn: en we horen mensen zeggen: ik voel me hier goed, thuis. En we lezen: kleur bekennen – dus niet verzwijgen. We zien dat er overal GROEI kan zijn, in de natuur, tussen mensen… Het is een hongerdoek om in deze tijd bij stil te staan en tot bezinning te komen.
En na veertig jaar door de woestijn, na de ontmoeting bij de put van Jakob in Samaria, na de beelden van de hongerdoek uit Nigeria, komen we (tenslotte weer) bij onszelf… (stap 4).
Wat zien en ervaren wij in onze tijd, wat zien en ervaren wij in ons eigen leven, als een bron van levend water of als een woestijn met harde weerbarstige rotsen…?
Het is niet goed dat er voedselbanken nodig zijn, maar gelukkig zijn er heel wat mensen die er zich voor inzetten…
Het is niet goed dat er oorlog is, dat er nog steeds oorlogen zijn, maar gelukkig zijn er ook de mannen en vrouwen van het Oekraïens Bevrijdings Orkest – zij zingen een lied van hoop: “Hoop is dat ding met veertjes dat zich verstopt in de ziel…”
Er is de profvoetballes Jakub Jankto die durft te zeggen: “Ik ben homo en ik wil me niet meer verstoppen”. En toen hij het veld opstapte kreeg hij bijval. Er is hier in Tilburg het MST (Missionair Servicecentrum Tilburg , mensen in beeld houden), ons wel bekend… Er is gelukkig zo veel wat ons kan bemoedigen….
Welke woorden van hoop schrijven wij zelf op de hongerdoek… ?