Homilie op de 28ste zondag van het jaar A. Ton Zwart msc

1. Eten en drinken, een feestmaaltijd. Daar gaan de lezingen van vandaag over. De eerste lezing is heel precies: het gaat om vette, mergrijke spijzen, blijkbaar een lekkernij!, en om geklaarde, belegen wijnen. Bedoeld wordt: eerste klas eten en drinken.
   Het evangelie pakt het groots aan: het gaat om ossen, in het meervoud, en om gemest vee, ook hier lijkt het om meer dan één dier te gaan. Het evangelie benadrukt zo de overvloed: er is meer dan genoeg om iedereen verzadigd en tevreden naar huis te laten gaan.
2. Maar een feestmaaltijd is geen feest zonder gasten. Wie zijn die gasten? Jesaja heeft het over de volken, dus niet alleen het volk van Israël, maar over alle volken van de wereld. Dat kan hij alleen maar zeggen, omdat hij het over de toekomst heeft, niet het nu maar over de komende tijd. Dan groepen alle volken tezamen om met elkaar een feestmaaltijd te houden, in Jeruzalem op de berg Sion. Hier zien we het wereldbeeld van de Bijbel: het begint heel goed, met het paradijs en het wordt ook heel mooi in de toekomst, met een enorm feest waar alle volken aan deelnemen. Die tussentijd, de tijd tussen het begin en de voltooiing, daar doen zich de problemen voor.
3. Over die tussentijd gaat het evangelie. Er is nog altijd sprake van een feestmaaltijd, een bruiloftsmaal nog wel. En er zijn genodigden, maar wat gebeurt er? De genodigden weigeren om te komen. Ze gaan hun eigen weg, de een naar zijn akker, de ander naar zijn zaken. Hun eigen werkzaamheden vinden zij belangrijker dan gehoor te geven aan de uitnodiging van de koning. Ze willen die koning eigenlijk niet en een aantal van hen stelt zich uiterst vijandig op. Ze mishandelen en doden zelfs de dienaren van de koning, die hij uitgezonden had om ze naar de feestzaal te begeleiden. Het is duidelijk: ze willen niets met die koning te maken hebben. Ze maken zelf wel uit wat te doen en hoe te leven. In hun leven is voor die koning geen plaats.
4. Wie zijn die genodigden? Je kunt er natuurlijk een historische interpretatie aan geven en zeggen: die eerst-genodigden waren de Israëlieten, de leden van het Joodse volk, waarmee de God van Israël een verbond had gesloten. Maar als je dat doet, als je de parabel in het verleden plaatst, dan blijf je zelf buiten schot. Je kunt het ook op jezelf toepassen en zeggen: wij zijn die eerst genodigden, ieder van ons, wij die opgegroeid zijn in een christelijk gezin, die van jongs af aan de Bijbelse verhalen hebben gehoord en ermee groot gebracht zijn. Laten wij God wel koning zijn? Laten wij God ons leven bepalen? Laten wij ons gezeggen, wat wij moeten doen? Bedenk wel, met die koning valt niet te spotten. Hij treedt hard op tegen de genodigden die zijn dienaars mishandelen en zelfs doden. Ze worden met gelijke munt betaald. Het kan ons een akelig gevoel geven. De barmhartige God is blijkbaar niet altijd barmhartig.
5. Maar laten we verder gaan met de parabel, want die is nog niet afgelopen. Wellicht neemt het vervolg nog iets van die onbarmhartigheid terug. De stand van zaken: de eerst-genodigden hebben geweigerd om te komen, maar de bruiloft moet nog plaatsvinden. Nu is dan iedereen welkom: slechten zowel als goeden. Dat is goed nieuws. De koning die hard optrad tegen de eerst- genodigden heeft als het ware zijn standaard verlaagd, en ook zondaars zijn nu welkom. Dat is goed nieuws voor ieder die zichzelf kent en bereid is ruiterlijk toe te geven dat er heus nog wel het een en ander aan hem of haar mankeert. Geen zelfgenoegzaamheid, maar eerlijk de waarheid onder ogen zien, dat er veel in ons leven beter had gekund.
6. Maar wat had dan wel beter gekund? De gast zonder bruiloftskleed kan ons daarbij helpen. En dan is het goed om ons te realiseren, dat een bruiloft meer is dan een feestmaaltijd ter ere van het bruidspaar. Een bruiloft is ook een samenkomen van twee families, die door het huwelijk aan elkaar verwant raken: in het verleden meer dan vandaag de dag in onze individualistische samenleving. Het huwelijk was, zeker vroeger, meer dan een verbintenis van bruid en bruidegom: in feite werden twee families, twee stammen, twee hele clans met elkaar verbonden. En als er al problemen tussen die partijen waren geweest, werden die nu glad gestreken. Dat moest gevierd worden, groots gevierd worden. Vandaar die ossen, vandaar dat gemeste vee.
7. Zo’n feest vier je niet in je dagelijkse plunje, in je werkkleding of in een sporttenue. Daar ga je je apart voor kleden, daarvoor trek je je beste kleren aan. De gast die dat niet doet is dus onaangepast. Hij begrijpt niet wat er in de situatie van het bruiloftsfeest van hem verwacht wordt. En als hij er op aangesproken wordt, blijft hij het antwoord schuldig. Hij heeft niets te zeggen, hij zwijgt. Het lijkt erop of hij alleen maar gekomen is om zich te goed te doen en zijn buikje vol te eten, terwijl de situatie roept om verbroedering en daarom om een soort kleding die geen ander doel heeft dan het samenzijn te bevorderen. Geen kleding die nuttig is voor werk of sport, maar kleding die op de ander gericht is. Het hoeft niet praktisch te zijn. Het hoeft zelfs niet lekker te zitten, als je er maar aantrekkelijk uitziet. Een kleding die niet afstoot maar juist uitnodigt om bij elkaar te komen. In feite kleding die jou van je beste kant laat zien. Daar gaat het om: je beste kant laten zien.
8. Het evangelie roept ons telkens weer op broeder en zuster van elkaar te zijn. Het is een oproep die jammer genoeg telkens weer nodig is. Het lukt ons mensen maar niet om de verschillen tussen ons te overbruggen, om verzoening tot stand te brengen waar we elkaar onrecht hebben aangedaan. Het is blijkbaar makkelijker naar de wapens te grijpen dan vrede te stichten. Het is blijkbaar makkelijker elkaar naar de strot te vliegen dan met elkaar te praten. En toch is praten nodig, langdurig praten, om tot enig begrip van elkaar te komen. Een andere weg tot vrede en verzoening is er niet.
9. Het bruiloftsfeest dat God voor ons in gedachten heeft ligt nog heel ver in de toekomst. Maar het begint met de juiste kleding. Het begint met ons van onze beste kant laten zien. Amen.