Zondag 25 april 2021
Roepingenzondag
Zondag 25 april 2021
Overweging van pater Jan Jetse Bol msc
Lezingen: Handelingen 4, 8-12; 1 Johannes 3, 1-2; Johannes 10, 11-18
Vandaag is het de zondag met de lezing van “de goede herder”… Een herder vinden we op de Veluwe en op veel andere plaatsen in Nederland: We zien een kudde schapen in de mooie natuur, meestal heidevelden, op het open veld -met natuurlijk een herder en een hond. Vaak een romantische, toeristische attractie… Dit soort vakantie- ervaringen kleuren ons beeld van de Goede Herder… Een Goede Herder is meestal een lief mens, geen oproerkraaier of “protestant”, niet iemand die protesteert. Eerder zien we bij Goede Herder een priester, een religieus, soms een pastorale werker of werkster, of iemand van de ziekenbezoekgroep, van vrijwilligers die activiteiten met en voor ouderen organiseren. Gebedsleiders natuurlijk ook. Misschien kent u zelf nog andere “goede herders”…
Schilderijen en afbeeldingen van “de goede herder” passen daar goed bij. Maar op een schilderij van Pieter of Jan Breughel – misschien uit de tijd van de reformatie – zien we meer: In het midden staat de ons vertrouwde goede herder met een schaap zorgzaam op zijn schouders. Maar rechts van hem zien we een herder die vlucht, voor een wolf; het is de huurling-herder. En links van hem zien we hoe een herder, gewapend met een steekwapen, een wolf te lijf gaat. In de tijd van Jezus, in de tijd van de bijbel, was “herder” een hard beroep: Mensen, overgeleverd aan de weerbarstigheid van de natuur, dag en nacht (24/7) zorg voor de dieren… De laatste jaren hebben we daar ook meer en meer weet van…We zien regelmatig, steeds meer, beelden op tv, uit Oost-Europa, uit Duitsland, steeds dichterbij, ook al uit Nederland: doodgebeten schapen – achteloos achtergelaten, lijkt wel; een wolf, enkele wolven, hele roedels wolven; en mensen die bang beginnen te worden, of boos…
Zo krijgen we nieuwe beelden van de goede herder. En ons land, onze stad, onze straat, ons huis, onze tijd, onze wereld, het is allemaal misschien toch een beetje minder veilig dan we dachten… We kunnen af en toe een beetje mee gaan voelen met mensen in Amerika – dat ze denken wapens nodig hebben, er recht op hebben, om zich te verdedigen… Maar of wij dan ook, hier in Nederland vinden, dat het gewoon is om een mes bij je te hebben…?! Dat denk ik niet. Maar misschien willen we wel ons huis extra beveiligen nu de receptie van Notre Dame eerder dicht gaat. Misschien willen heel wat mensen vluchtelingen en asielzoekers of gewoon buitenlanders, toch een beetje minder dicht in de buurt hebben. Het afstand houden, 1,5 meter in bus en trein, heeft er ook niet aan meegewerkt dat we ons vrij en veilig voelen. En wantrouwen tussen mensen, in de samenleving, lijkt onrustbarend gegroeid, niet alleen naar de overheid toe…
Daarom is het goed om dit jaar, op roepingenzondag ook stil te staan bij de hardheid van ons mensen, bij de martelaren van Quiché (Guatemala)… Drie medebroeders en zeven andere gelovige mensen, die in de jaren tachtig – dus nog niet zo heel lang geleden – in de tijd van bisschop Oscar Romero van El Salvador, in verzet kwamen tegen de machtigen, tegen onrechtvaardigheid, tegen geweld, en zich ingezet hebben voor kwetsbare en ontheemden, voor armen… Het leven werd hen onmogelijk gemaakt, ze werden gemarteld, gedood
Ik blijf nog even in Nederland… Ook al waren er grote manifestaties tegen kruisraketten, toch was het voor heel wat mensen binnen de kerken, niet zo vanzelfsprekend om daarbij te zijn. MOV-groepen voor missie, ontwikkeling en vrede scoorden niet zo hoog. Ook activiteiten voor de heelheid van de schepping, zoals minder vlees eten, meer vegetarisch eten, ze scoorden niet zo hoog. Binnen de kerken was aandacht voor vluchtelingen en asielzoekers, binnen de kerken was aandacht voor elkaar, maar was het toen echt beter dan nu…? Tot in onze tijd en op hoog niveau zijn er problemen met uitkeringen, met kindertoeslagen of arbeidstoeslagen, kortom met arm en rijk…
We mogen in deze coronatijd eigenlijk niet vliegen, toch ga ik nu nog even vlug, samen met u, van Nederland naar Midden-Amerika. Naar Guatemala, Nicaragua, El Salvador… In de jaren tachtig kon inzet voor gerechtigheid, kon deelname aan bevrijdingsbewegingen of bevrijdingstheologie betekenen dat je (eigenlijk) geen leven had. Daarom is het goed om op deze roepingenzondag stil te staan bij woorden van de eerste lezing van vandaag: De eerste christenen en hun herders, ze hoopte op een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. En samen liepen ze te hoop, werden ze hoekstenen van hoop, in een verrommelde samenleving.
Zo wilden ook wij religieuzen, met elkaar verbonden in de KNR (konferentie nederlandse religieuzen) actieve religieuzen zijn, verbonden met de samenleving, mensen die opkomen voor de kwetsbaren: op school, in de zorg, de ziekenzorg, in het pastoraat, in de buurt – waar dan ook… En nu wij zelf dat werk niet meer (kunnen) doen zijn we heel blij dat we het MST begonnen zijn. Het missionair Service Centrum, dat mensen ‘in beeld’ wil houden. Het zijn mensen die in het spoor van het evangelie een nieuwe weg zoeken en weten te vinden – een beetje…
De kerk van 2021, onze samenleving nu, heeft mensen nodig die te hoop lopen voor kwetsbare mensen, voor mensen die zoeken, maar niet minder ook voor mensen die denken dat ze het al gevonden hebben, dat ze binnen zijn: een goed huis; één, twee of drie auto’s, het liefst elektrisch, voor het klimaat; en binnenkort weer mogelijkheden voor vliegvakanties. Ook voor mensen die denken dat de wereld maakbaar is, dat ze het gemaakt hebben. Die denken dat ze hun “schaapjes op het droge” hebben… Maar er is niet alleen corona, er zijn ook andere wolven, steeds meer en overal…!
We weten het niet zo zeker meer, zo goed meer… Heel wat mensen, ook van onze leeftijd en niet alleen in Nederland, denken misschien dat ze geen God meer nodig hebben. Maar af en toe worden zij en wij er (toch) op betrapt dat wij buigen voor de god van het geld, voor de god van “wat nu eenmaal zo hoort”, voor de god die bij de sterken is. En ook wij zelf hebben steeds meer zorg nodig, steeds betere zorg en we weten samen goed de weg te vinden. Ook wij kunnen wat dat betreft vasthoudend zijn, bijna dwingend zijn…
Roepingenzondag… In deze dagen hebben wij de martelaren van Quiché voor ogen. Zij wisten zich geroepen en hebben zich ingezet, tot het uiterste… En ook wij worden hier in Notre Dame nog steeds geroepen, om in een nieuwe tijd een ‘goede herder’ te zijn, die weet heeft van de wolven van onze tijd, in ons land, in de kerk van Nederland, hier in huis, in onszelf.
Het zij zo. Amen.