A. Egging, kapel van de Notre Dame, Tilburg19 maart 2022

Van harte welkom, hier in deze kapel van de Notre Dame en ook u allen die deze eucharistieviering mee volgen vanaf de kamer of elders op livestream. Het is vandaag 19 Maart, de feestdag van de heilige Jozef. In de constitutie van de missionarissen van het H. Hart wordt hij uitdrukkelijk vermeld. Er staat letterlijk: “We eren sint Jozef een man naar Gods hart en stellen ons onder de bescherming van hem die op zo’n innige wijze het leven van Jezus en Maria deelde”. Deze dag valt ook onder ‘de vieringen die eigen zijn aan de congregatie’.
19 Maart was in het verleden de dag waarop veel MSC-broeders de 3 kloostergeloften aflegden en ze eindigden dan met: “Help mij trouw te zijn door de genade van uw heilige Geest, door de voorspraak van onze lieve Vrouw van het heilig Hart en van de heilige Jozef, onze beschermer”.

Al vieren we tegenwoordig deze feestdag wat minder uitbundig, sint Jozef blijft een voorbeeld van eenvoud, trouw en vol aandacht voor mensen die zorg nodig hebben.
In de ‘Bloemlezing Chevalier’ gepresenteerd door pater Jan Bovenmars staat dit als volgt: “Op aarde waakte de H. Jozef over Jezus en Maria en hij beschermde hen. Dáárom heeft de Kerk hem aangesteld tot Beschermer van de grote christelijke familie”.

Laten we aan het begin van deze viering een momentje in ons zelf keren en nagaan waar we te kort schieten in trouw en liefde en God daarvoor om vergeving vragen.

Het is pas in de 9de eeuw dat in een Duits Benedictijner klooster op het eiland Reichenau in de Bodensee, het feest van St. Jozef op 19 maart wordt gevierd en het zal tot de 15e eeuw duren voordat deze dag door toedoen van Brigitta van Zweden en van Bernardinus van Siena, een algemeen kerkelijk feest wordt. Waarom deze erkenning en waardering van St. Jozef als voorbeeld voor ons gelovigen zo laat wordt uitgesproken, komt omdat in het evangelie moeder Maria en haar zoon Jezus een centrale plaats hebben in Gods heilsgeschiedenis: Het gaat immers vooral om Jezus de Messias en Maria als aardse bemiddelaar van God, want zij is het die gezegend is onder de vrouwen, uitverkoren om onze Verlosser te baren.
Daarom is het goed ook even nader te bekijken wélke plaats hierbij aan St. Jozef is toebedeeld. Hij wordt maar enkele keren in de nieuwe testament vermeld en zelfs dan nooit alleen, maar bijna altijd samen met Maria. Slechts één keer wordt hij alleen benoemd als de vader van Jezus. Daarom kennen we de historische Jozef nauwelijks. We hebben van hem dan ook geen oude afbeelding én er is ook geen levensbeschrijving bekend. In de late Middeleeuwen zal dat anders zijn geworden. Hij krijgt dan een ereplaats tussen de vele andere heiligen en in veel kerken waar een zijaltaar aan Maria is toegewijd, komt ook een altaar ter ere van St. Jozef.
Pas in 1621 wordt 19 maart een algemene feestdag. Op 8 december 1870 verheft paus Pius IX St. Jozef tot patroon van de kerk en paus Johannes XXIII heeft zijn naam opgenomen in de canon van de mis. Hij werd veelal afgebeeld als een waardige statige oude man met een lelie in de hand of als een jonge vader met de kleine Jezus aan de hand, maar later ook wel als werkman, een timmerman met zaag en hamer.
Al weten we in feite niet zoveel van het leven van St. Josef toch kunnen we wel iets zinnigs zeggen over de kwaliteiten van Jozef en zijn levensinstelling. Zo staat er in het evangelie van vandaag dat Jozef, de man van Maria, een rechtschapen mens is en Maria, zijn verloofde niet in opspraak wil brengen. De zwangerschap van Maria roept bij hem aanvankelijk wel vertwijfeling op. Maar in een droom wordt hij door een engel van de Heer daarover gerustgesteld en in geloof aanvaardt hij nu zijn rol als beschermer van Jezus en Maria, een bijzondere/ heilige familie. Hij laat zich door God leiden, zoals ook Maria dat deed, met haar fiat: “Mij geschiede naar Uw woord”. Jozef wordt vermeld als bruidegom van Maria en toont zich een zorgzame pleegvader van Jezus. We weten van hem dat hij timmerman was in het dorp Nazareth en een man was die zijn aandeel in de opvoeding van Jezus ter harte nam. Jezus zal zo van hem ook wel de kneepjes van het timmervak geleerd hebben. Beroepen gingen immers vaak van vader over op zoon. Jozef heeft niet meer het openbare optreden van Jezus meegemaakt. Men veronderstelt dat hij toen al overleden was, want dan komt hij niet meer in het evangelieverhaal voor. Ja op de vraag ‘wie is Sint Jozef eigenlijk’, kunnen we ons eigenlijk alleen beroepen op wat er wél opgetekend staat en daar is in de loop der jaren vanuit vrome overtuiging, het een en ander aan toegevoegd. In het evangelie van Mattheus staat dat zijn vader Jacob heet en dat hij -net als Maria- afstamt van koning David. Vandaar dan ook dat hij bij de grote volkstelling, uitgevaardigd door keizer Augustus, samen met Maria naar Bethlehem afreisde, de stad van David waar Jezus werd geboren onder moeilijke omstandigheden en het werd er nog gevaarlijker. In Mt 2,16 staat beschreven: dat koning Herodes de Grote alle kinderen van het mannelijk geslacht van 2 jaar en jonger laat ombrengen. Hij wilde zijn toekomst veilig stellen. Omdat Jozef in een droom gewaarschuwd werd voor deze koning Herodes, trok hij met Maria en het kind weg naar Egypte en hij brengt daar zijn gezin tijdelijk in veiligheid. Sint Jozef treedt op als de beschermer van Jezus. Samen met Maria zoekt hij de 12 jarige Jezus die ze zijn kwijtgeraakt en in de tempel terugvinden. Jozef voelt zich verantwoordelijk voor de opvoeding van Jezus. Zo kunnen we toch wel iets over Jozef te weten komen. Hij is daarbij ook voor ons een voorbeeld: door zijn ijver en arbeid, zijn vertrouwen op God, de zorg voor zijn gezin en daarbij geborgenheid en rust uitstralend op moeilijke momenten. Zijn voorbeeld kan ons kracht geven. Ook wij leven in een tijd vol onzekerheden en voelen ons kwetsbaar. De corona blijft onder ons rondwaren en wij zien steeds duidelijker een niemand en niets ontziende oorlog op ons afkomen. Laten we vandaag in ons gebed om sterkte, Goddelijke steun vragen voor alle mensen in de Oekraïne, die alles achter moesten laten wegens oorlogsgeweld en allen in de wereld van vandaag die het slachtoffer zijn van onderdrukking, bruut geweld en het streven naar macht. Deze nederige houding past bij de vastentijd.
Ook wij hebben behoefte aan bescherming, dat we niet ten onder gaan en ons vertrouwen durven stellen op de Heer.
Sint Jozef heeft ons hierbij het goede voorbeeld gegeven. Hij getuigt van Gods aanwezigheid in deze wereld. Hij is de man die de Heilige Familie in bescherming nam en onvoorwaardelijk zijn vertrouwen stelde op God en laten wij dat ook doen.
AMEN