Hemelvaartsdag 13 mei 2021
Hemelvaartsdag
Donderdag 13 mei 2021
Overweging van pater Ton Zwart msc
We hebben een wonderlijk verhaal gehoord: Jezus wordt ten hemel opgenomen en aan het oog onttrokken door een wolk. Je ziet hem als het ware omhoogstijgen, langzaam, want het moet wel op een statige manier gebeuren, en dan een wolk die hem tegemoet zweeft en hem zachtjes in zich opneemt. Je kunt en mag je fantasie gebruiken om je het tafereeltje zo levendig mogelijk voor te stellen – en vele schilders hebben dat dan ook gedaan – als je maar je gevoeligheid niet verliest voor de symboliek die erin steekt. Want het verhaal draait om symboliek, met name de symbolen van hemel en wolk.
De hemel staat symbool voor de woonplaats van God. God, die als schepper van al wat bestaat, ver boven ons mensen verheven is. Hij kan gewoon niet op aarde wonen, op gelijke voet met ons. Hij moet hoog in de hemel zijn woonplaats hebben. God torent hoog boven ons uit. De hemel is zijn gepaste woonplaats.
De wolk drukt iets anders uit, niet dat God ver boven ons verheven is, maar dat Hij juist ons mensen tegemoet komt. De wolk is een teken van Gods bemoeienis met de aarde, met ons mensen. In het O.T duidt de wolk op de aanwezigheid van God in de tabernakeltent en later in de tempel. In het N.T. klinkt de stem van God vanuit de wolk bij de doop van Jezus in de Jordaan en bij zijn transfiguratie op de berg Tabor. En nu dus is het de wolk van God die als het ware de Zoon komt halen om hem tot zich te nemen. De Zoon hoort bij zijn Vader thuis.
De thuiskomst van Jezus heeft gevolgen voor zijn leerlingen die achterblijven. Hun rol verandert daarmee. Volgden zij eerst Jezus op zijn tochten van dorp tot dorp en van stad tot stad, nu moeten zij zelf het initiatief nemen en hun eigen weg gaan. Ze blijken er nog niet klaar voor te zijn. De vraag die zij aan Jezus stellen is helemaal fout: “Heer, gaat gij in deze tijd voor Israël het koninkrijk herstellen?” Ze dromen nog van het koninkrijk van David, hun gouden eeuw, toen er vrede was in het land van Israël, geen vijanden meer om hen heen die op verovering uit waren. Een tijd van rust en welvaart, met een koning die om zijn mensen gaf en hun rechten eerbiedigde. Dat was de tijd die opnieuw zou aanbreken, als de Messias op het toneel zou verschijnen. En was Jezus niet die Messias?
Jezus helpt zijn leerlingen gauw uit de droom: “Het komt u niet toe dag en uur te kennen die de Vader in zijn macht heeft vastgesteld”. Alle speculatie over wanneer het koninkrijk hersteld zal worden is nutteloos en brengt ons geen stap verder. Het koninkrijk is trouwen niet alleen voor Israël bedoeld. De leerlingen krijgen opdracht om getuigen van Jezus te zijn “in Jeruzalem, in geheel Judea en Samaria en tot het einde der aarde”. Ze moeten wereldwijd gaan denken. Hun opdracht is als een uitdijende cirkel, die in Jeruzalem begint en zich vervolgens naar alle kanten verbreidt, steeds verder weg, totdat tenslotte alles en iedereen in de cirkel wordt opgenomen. Het is een universele opdracht waarbij niets en niemand wordt uitgesloten.
De leerlingen begrepen dat niet meteen. Ze hadden tijd nodig om tot inzicht te komen van wat er van hen verlangd werd. En ze hadden kracht nodig om vervolgens hun inzicht in daden om te zetten. Ze hadden de verlichting van de heilige Geest nodig om de volheid van hun opdracht tot zich te laten doordringen, En ze hadden de bijstand van de heilige Geest nodig om die grootse opdracht te kunnen uitvoeren.
Inzicht en daadkracht, de werking van de heilige Geest. Het is ook in onze tijd nog hard nodig. We leven in een tijd, waarin de problemen zich opstapelen. De coronacrisis komt bovenop een wereld die al in crisis verkeerde. We hadden de klimaatcrisis al en onrusthaarden in de wereld. Ook nu weer het oplopende conflict tussen Israëli’s en Palestijnen. Er vinden machtsverschuivingen plaats in de wereld en een nieuw machtsevenwicht is nog niet gevonden. Hoe zal zich dit alles uitpakken? Heeft de boodschap van het evangelie, het getuigenis over Jezus, nog enige invloed? Hebben we als christenen nog iets te zeggen in deze roerige wereld of kunnen we beter onze mond houden?
Zo bezien lijkt onze situatie veel op die van de apostelen op Hemelvaartsdag. Ze krijgen een opdracht mee die geen grenzen kent, om getuigen van Jezus te zijn “tot het einde der aarde”. Je zou zeggen: een onmogelijke opdracht. Maar dan is er die belofte van de heilige Geest en ze beginnen er gewoon aan. En het fijne van een uitdijende cirkel is, dat die klein begint en geleidelijk groter en groter wordt. Wat onmogelijk lijkt wordt zo op den duur mogelijk.
Waar brengt dit ons, ons veelal oudere bewoners van Notre Dame? Op onze leeftijd hoeven wij geen initiatieven meer te nemen. Het zou mooi zijn, als we dit nog kunnen. maar we moeten realistisch blijven. Wat wel mogelijk is, is reageren op de oproepen die er gedaan worden vanuit kerk en samenleving, om mee te doen aan de initiatieven die anderen ondernemen
Ik denk dan aan twee dingen. Tussen Hemelvaart en Pinksteren wordt altijd de week van de Nederlandse missionaris gehouden. Het is een collecte maar meer dan een collecte. Het gaat om het ondersteunen van mensen, die, namens ons, werken in andere landen, in andere culturen om dat koninkrijk van Jezus, waar plaats is voor iedereen, een klein beetje dichterbij te brengen. Ze verdienen echt onze steun.
De tweede oproep heeft met Laudato Si te maken, de encycliek van Paus Franciscus die op 24 mei 2015 verschenen is. De week voorafgaand aan 24 mei is uitgeroepen tot de week van Laudato Si, een week dus om bezig te zijn met het milieu, met ons gemeenschappelijke huis, zoals de paus het graag noemt. Laten we tijd vrij maken om aandacht te schenken aan dit gemeenschappelijke huis van ons, want we kunnen er eigenlijk niet genoeg mee bezig zijn.
De tijd tussen Hemelvaart en Pinksteren is traditioneel een tijd van gebed, een tijd van gebed om de Geest van Jezus, een Geest van wijsheid en energie, van inzicht en daadkracht. Stellen we ons open voor die Geest, die echt het verschil kan maken,
Amen