Overweging op Allerheiligen 2023 in de kapel van de Notre Dame.
lezingen. Openbaring 7,2-4/9-14; 1 Joh. 3,1-3; evangelie. Matteüs 5,1-2. Door A.Egging msc
Inleiding:
We zijn hier bij elkaar gekomen op het feest van Allerheiligen. Op ons boekje staat dat “UITGEKOZEN” dit jaar het gezamenlijke thema is van Allerheiligen én Allerzielen.
De lezingen van vandaag gaan over ‘uitgekozen te zijn’ en dat gaat ons allen aan.
Zo zijn bekende, uitgekozen heiligen ons tot voorbeeld. Ze zijn hoog op een sokkel geplaatst. Laten we ze in gedachte wat meer naar ons toetrekken, zodat ze naast ons komen te staan, want zijn ze immers niet mensen zoals wij, onze zusters en broeders?! Ze onderscheiden zich wel duidelijk omdat de zaligsprekingen die door Jezus gedaan zijn, een kenmerk van hun levensinstelling was.
Overweging:
De naam of namen die onze ouders uitkozen bij de doop dragen we gewoonlijk een heel leven met ons mee. Een naam geeft ons niet alleen een plaats in een familietraditie, maar heeft voor jezelf een persoonlijke waarde. Wat is de betekenis van die naam? Vinden we hem alleen maar mooi of modieus? Meestal verwijst hij naar een familielid, bijvoorbeeld oma of opa en dan is de naam meestal een traditioneel Christelijke naam die in verband gebracht kan worden met het bijzondere leven van een heilige, van wie we dan naamgenoot zijn geworden. Vroeger werd bij de naamgeving ook waarde gehecht aan de heilige van wie het feest op de geboortedag stond. Zo’n patroonheilige, leeft op die manier onder ons voort, al is dat niet meer fysiek. Hun levenswijze of bijzondere gebeurtenissen uit hun leven, blijven zo in de herinnering.
We belijden als Christenen een kerk te zijn van levenden en doden. Alle heiligen waren voorbeeldige mensen en we mogen hen daarom gerust aanroepen en om sterkte en bescherming vragen. We blijven immers met hen verbonden. Op Allerzielen denken we heel nadrukkelijk aan al degenen die we goed gekend hebben en nu hun aardse leven al beëindigd hebben. Zij horen er helemaal bij. We zijn onderling met elkaar verbonden. We zijn allemaal kinderen van onze hemelse Vader. “Wij worden kinderen van God genoemd en dat zijn we ook”, hoorden we in de tweede lezing, maar daar is meteen een opdracht aan verbonden namelijk om ZUIVER van hart te zijn.
Onze opdracht is het om goed te leven. Wat dat inhoudt wordt in het evangelie volgens Mattheüs nog nadrukkelijker door Jezus zelf uitgelegd in de zaligsprekingen. Ze eisen niet van ons op om prestaties te leveren, maar stralen juist een geest van nederigheid, rechtvaardigheid en moed uit. Heiligen worden in de eerste lezing van vandaag, de Openbaring van Johannes, beschreven als “degenen die uit de verdrukking komen en hun gewaden wit hebben gewassen in het bloed van het lam”. De lezingen van vandaag sluiten ook aan op wat we de afgelopen zondag al gehoord hebben, waar Paulus in zijn brief aan de Thessalonicenzen de eerste christenen ‘heiligen’ noemt. Daar lezen we dat ze ‘onder allerlei beproevingen toch het woord van de Heer met vreugde hebben aangenomen’.
We worden met de neus op het feit gedrukt dat mensen elkaar makkelijk verkeerd verstaan en ook dat ze niet altijd het goede met elkaar voorhebben. Veel spanningen en oorlogen die ons raken zijn een dagelijks onderwerp van gesprek en zijn er het beste bewijs van. In een oorlog is de angst voor de dood altijd aanwezig en dit strekt tot nadenken en maakt ons ook nog meer bewust van de betrekkelijkheid van dit aardse leven. ‘In oorlog zijn’ betekent in een tijd vol disharmonie en geweld leven. Dat is dus beslist géén hemel op aarde. Voortdurend (voor zover dat mogelijk is) moet je op de hoede zijn. Grote onzekerheid en het onvermogen hier verandering in te brengen, baart zorgen. Je eigen leven of dat van iemand die je dierbaar is, is niet meer veilig en kan zelfs plots zinloos ontnomen worden, je bent dan ongewild een oorlogsslachtoffer. In een oorlog zijn mensen bereid te vechten en zelfs hun eigen leven op te offeren voor anderen of voor een beoogd doel. Dan sterft men misschien als een held. Een voorwaarde om held genoemd te worden is wel dat iemand opkomt voor het algemeen belang èn dat hij aan de goede kant staat d.w.z. aan de kant van de uiteindelijke overwinnaar. Er zijn immers allerlei soorten oorlogsslachtoffers. Kortom, degenen die actief aan de strijd deelnamen en zich op een bijzondere manier verdienstelijk hebben gemaakt én daarmee bekendheid verwierven, worden als oorlogshelden erkend. Ze gaven hun leven voor volk en vaderland. Ze worden beschouwd als redders voor wie we dankbaar moeten zijn, want ze hielpen mee aan een tot stand gekomen vrede en veiligheid. Om bijzondere momenten in de geschiedenis niet te vergeten wordt een monument opgericht en voor een held soms ook een standbeeld of borstbeeld. Het is de bedoeling, dat de herinnering aan hun leven een stimulans zal zijn voor vaderlandsliefde en krijgt hiermee ook een diepere symbolische waarde. Helaas, komt de morele kant, de levensinstelling van een held vaak niet aan de orde. De geëerde nationale held van òns, kan voor ànderen juist een niets ontziende wreedaard zijn geweest. Los van grootse historische gebeurtenissen zijn er personen die een heldendaad verricht hebben, die bijvoorbeeld iemand hebben gered of zich helemaal ingezet hebben voor een goede zaak, maar hún naam wordt helaas al te snel weer vergeten.
We vieren vandaag het feest van Allerheiligen. En het gaat hier niet over helden, maar over heiligen. We moeten onderscheid maken tussen een held en een heilige. Er zijn wel overeenkomsten, maar de verschillen zijn heel groot. Iemand wordt als held erkend vanwege ‘bijzondere verrichtingen, heldendaden’ en bij een heilige gaat het juist om een stille kracht, ‘de voorbeeldige manier van leven’. Degene die uit liefde de vrede tussen de mensen nastreeft, doet dit mede uit respect voor de heelheid van Gods schepping. Heiligen kunnen ook helden zijn en dan denk ik vooral aan de vele martelaren, die ondanks de doorstane kwellingen die tot hun dood leidden, maar omwille van hun geloof en in vertrouwen op Jezus Christus, niet wilden zwichten.
En laten we niet vergeten dat het ook heden ten dage onze opdracht blijft om vrede-te-stichten. Nooit opgeven, hoe onmachtig we ons ook kunnen voelen. Maar we staan er niet alléén voor. Samen in Christus zijn we één, vormen één lichaam en zo zijn we sterk. Hij is het hoofd de kerk, wij zijn de ledematen. We zijn UITGEKOZEN om Gods heilige opdracht van Liefde gestalte te doen geven en geloven daar ook in. Ons streven naar heelheid van de schepping is een uiting van heiligheid. Heiligheid is niet een ideaal ver weg, onbereikbaar en het is ook niet iets statisch, maar het is je levenslang blijven inzetten,
almaar blijven proberen al is het met vallen en opstaan. De zaligsprekingen als leidraad van je leven willen nemen.
Dit is onze Christelijke, heilzame, heilige en liefdevolle plicht. Amen