19 MAART 2021

SCHRIFTLEZINGEN
2 Samuël 7, 4-5a. 12-14a. 16
Romeinen 4, 13. 16-18. 22

Matteüs 1, 16. 18-21. 24a
Jakob nu was de vader van Jozef, de man van Maria, en uit haar werd geboren Jezus die Christus genoemd wordt. De geboorte van Jezus Christus vond plaats op deze wijze. Toen zijn moeder Maria verloofd was met Jozef, bleek zij, voordat ze gingen samenwonen, zwanger van de heilige Geest. Omdat Jozef, haar man, rechtschapen was en haar niet in opspraak wilde brengen, dacht hij er over in stilte van haar te scheiden. Terwijl hij dit overwoog, verscheen hem in een droom een engel van de Heer die tot hem sprak: “Jozef, zoon van David, wees niet bevreesd Maria, uw vrouw, tot u te nemen; het kind in haar schoot is van de heilige Geest. Zij zal een zoon ter wereld brengen die gij Jezus moet noemen, want Hij zal zijn volk redden uit hun zonden.”

OVERWEGING
Sint Jozef. – Ieder jaar staat hij er weer op 19 maart
hier in de kapel of met kerstmis bij de stal.
Nu eens knielend, dan weer leunend op zijn staf.
In een lang of in een kort gewaad.
Jeugdig of als een oude man.
Wit in Europa, in Afrika zwart.
Of hij nu in Azië is, in Europa of Amerika,
steeds past hij zijn huidskleur aan.
Hij wordt één met de plaatselijke bevolking.
Wereldwijd zijn er kerken, scholen, ziekenhuizen
naar hem vernoemd.
Zelfs verenigingen en kloosterorden dragen zijn naam.

Toch heb ik als kind
de os en de ezel altijd spannender gevonden
dan de persoon van Jozef.
De os en de ezel –
ik had geen moeite daar verhalen bij te fantaseren!
Met die twee kon je wat beleven! –
Maar Jozef? Heel lang is hij voor mij
de brave, wat saaie, oude man gebleven.
De figuur op de achtergrond.
Hij leefde ook altijd in de schaduw van zijn vrouw.

Nu is dat in Nederland niet zo erg;
wij zijn daar aan gewend!
Niet dat we hier zoveel saaie mannen hebben, maar
tot in de hoogste regionen van ons land
kennen we het verschijnsel
van een flamboyante, knappe vrouw met een sterk karakter,
en in haar schaduw een wat minder kleurrijke, enigszins fletse man.
Dat wordt wel eens genoemd: “het Máxima-effect”…
en wij, Nederlanders, hebben geleerd
hoe daarmee om te gaan.

Dit jaar is het 150 jaar geleden
dat Pius IX probeerde Sint Jozef een beetje meer kleur te geven.
Hij riep Jozef uit tot patroon van de universele kerk.

Paus Pius XII wilde het socialisme en het communisme
de wind uit de zeilen nemen en hij maakte 1 mei
tot feestdag van Sint Jozef, de werkman!
Maar ook toen is Jozef niet echt uit de verf gekomen.
Misschien was de poging van de paus te weinig subtiel,
te doorzichtig van opzet.

Rond 1970 werd de lijst met feestdagen in de kerk –
de zogenaamde liturgische kalender – bijgewerkt.
Toen werd het feest van Jozef de Werkman weer facultatief.
Ik hoop dat u het me dat niet kwalijk neemt,
maar zijn feest werd een soort ‘keuzemenu’,
zoals we dat hier in de refter kennen:
“je kunt het nemen,
maar je mag het ook laten staan”.
En soms denk ik …
je zou toch maar jarig zijn op het feest van Sint Jozef!

Paus Franciscus waagde een nieuwe poging.
Hij maakte dit jaar tot het jaar van Sint Jozef,
de vader van Jezus en de man van Maria.
En zo bidden wij dagelijks
aan het einde van onze viering:

Sint Jozef, op u stelde Maria haar vertrouwen,
met u werd Jezus een man,
leid ook ons op de weg van het leven.

Op een van zijn audiënties vertelde de paus
dat het beeld van Sint Jozef bovenop de kast
in zijn slaapkamer staat.
Maar is dat voldoende voor een herwaardering?

In de Heilige Schrift gaat het verhaal
dat Maria al zwanger was
nog vóórdat zij en Jozef gingen samenwonen.
Jozef was van plan de verloving te verbreken
en stilletjes naar de achtergrond te verdwijnen.

Maar in een droom – zo gaat het verhaal –
hoorde hij dat het kind dat Maria droeg,
deel was van Gods plan.
‘Dit kind’, zei die droom,
‘is dan misschien niet joúw bedoeling,
maar toch past het in het grote plan van God’.
En uiteindelijk reageerde Jozef net als Maria, zijn vrouw,
door te zeggen:
‘Ik begrijp het niet, maar ik geef me eraan over’.
Zo lieten zij samen het leven komen, zoals het kwam.
Jozef en Maria, twee jonge mensen – man en vrouw –
die zich toevertrouwden aan het leven zoals dat soms gaat,
ook als het anders gaat dan gepland.
Wat hun levenshouding betreft,
waren zij uit hetzelfde hout gesneden.

Een vader – dat weten we allemaal uit ervaring! –
kan een grote invloed hebben
op het leven van zijn kinderen. – Positief, of niet.
Tegenwoordig horen we ervaringen van mensen
die geleden hebben onder hun vader!
Omdat hij een boze, strenge vader was,
een vader die afwezig was of onbereikbaar.
Of een vader die wellustig was en gewelddadig.

Van Jezus weten we dat hij God aansprak als ‘abba, vader’,
eigenlijk: ‘papa’.
Zo noemt een kind zijn vader alleen
wanneer het zich veilig voelt
en als het zich zonder reserve aan iemand toevertrouwt.
Het woordje ‘Abba’ drukt intimiteit uit, nabijheid.
Ik denk dat precies dààrin de betekenis van Jozef doorschemert.

Als Jezus een afwezige of agressieve vader had gehad,
dan had hij God nooit ‘pappa’ genoemd.
Dan had hij het woord ‘abba’ nooit verbonden aan
een God die liefde is.
Jezus noemde God met hetzelfde naam
als waarmee hij Jozef, zijn natuurlijke vader, aansprak …
Dat zegt misschien nog het beste wie Jozef voor hem was.

En het zegt ook wie Jozef kan zijn
voor mensen vandaag,
voor ons in déze tijd.

Ben Verberne

AANSLUITEND OP HET GEBED NA DE COMMUNIE:
Gebed tot de H.Jozef

Wees gegroet, behoeder van de Verlosser,
bruidegom van de Maagd Maria.
Aan u vertrouwde God zijn enige kind toe;
op u stelde Maria haar vertrouwen;
met u werd Jezus een man.

Heilige Jozef, toon ons
dat u ook onze vader bent
en leidt ons op de weg van het leven.
Verkrijg voor ons genade, barmhartigheid en moed,
en bescherm ons tegen alle kwaad. Amen