OVERWEGING PAASWAKE 2022
Door Jan Jetse Bol MSC
LEZING 1; GENESIS 1, 1 – 2,2
LEZING 2: EXODUS 14, 15 – 15, 1
LEZING 3: JESAJA 55, 1-11
LEZING 4: ROMEINEN
LUKAS 24, 1-12
“… Verbaasd nadenkend over wat er gebeurd was…”. Ja, zo eindigt het evangelie van Lukas vandaag. En wat kan ik in deze paaswake gaan zeggen nu de paaskaars brandt…? We zijn misschien aan het einde van de coronapandemie… Bijna allemaal hebben we, vaak online, een afscheidsviering meegemaakt. En al wekenlang hebben we beelden van de oorlog in Oekraïne gezien: Hoe mensen ontredderd bij een dode staan: wat is er gebeurd…?! Zo kunnen we het hele jaar door op zondagmorgen op de tv mensen zien die een bloemetje naar het graf van iemand brengen of vertellen waarom ze daar nog steeds even bij iemand willen zijn: Wat is er gebeurd…? Hoe verder…?
De vrouwen die in het evangelie van deze paaswake gaan ook naar een graf. Daar zien ze twee mannen in een stralend wit kleed en ze horen: “Hij is niet hier, hij is verrezen. Waarom zoek je de levende onder de doden…?” Het zal je maar gebeuren: je gaat naar een graf en ze zeggen: Je bent hier verkeerd! De dode leeft! Dat is een heel confronterende ervaring…
Heeft u het, op weg naar Pasen, misschien ook gehoord, het theaterlied dat de Annie M G Schmidtprijs kreeg, het lied “Welkom thuis” gezongen door Joost Spijkers… Het lied verwoordt heel goed wat in onze tijd speelt. “Welkom thuis”, het is een confronterend lied, over God en over mensen, want we horen hoe de engel van de dood, hoe de dood zelf over onze tijd, over ons mensen zingt…
Joost Spijkers, de dood, zingt: “Op de dag van uw pensioen dacht u: Nu alleen nog maar leuke dingen doen: Kinderen, kleinkinderen, verre reizen naar de zon… U dacht dat zoiets kon…, maar u vergat mij. Ik kwam van rechts, met de bus, uit het niets, en u op uw gloednieuwe fiets…” – “En jij, pas getrouwd, Jij dacht: hoe kan het dat iemand zo veel van me houdt…?! Huisje, boompje, beestje, alvast een kamertje voor de kleine… Maar je kende mij nog niet zo goed – trouwlint werd rouwlint…” En de dood zingt verder: “Ik word door jullie uitgelachen, doodgezwegen, of weggepest met psalmen of peniceline… Prima, ik wacht geduldig af, om u te dienen, want ik weet dat jullie heel erg aan jullie kleine leven hangen en naar de eeuwigheid verlangen…”
“Sommigen van jullie overleefden eventjes hun eigen dood, met kunst, wetenschap, muziek, zoals Rembrandt, Madame Curie, Nico Haak… Hun lichamen kreeg ik wel maar in hun werk leven ze nog voort… Jullie blijven steeds hetzelfde liedje zingen, maar elke zanger zal ooit zwijgen…”
Ja, tegenwoordig denken we soms dat we het leven in eigen hand hebben, maar na de vieringen van de Goede Week hier in de kapel, en na The Passion op de tv, en door het lied “Welkom thuis” gezongen door de dood weten we weer dat er meer is, veel meer is, en dat wij misschien niet zo veel kunnen….
Het lied van (de engel van) de dood eindigt met: “Nee, ik verbrand je kerken niet en ik zal je standbeelden niet onthoofden, jullie maken zelf wel kapot waar jullie zo graag in geloofden. Ik bombardeer je synagogen niet, of je moskeeën of abdijen, ik haal mijn mes niet door je schilderijen. Daar ben ik (de dood) niet bij. Dat kunnen jullie prima zonder mij… “En: “Ik kom voor jou… sorry, maar ik moet nu gaan. Aan alles komt een einde….”
Ook de engelen bij het lege graf laten het einde, de dood goed zien, maar vertellen tegelijk een ander verhaal, zingen een ander lied… Ook de paaskaars en de lichtjes vertellen een wonderlijk mooi verhaal, ook al wordt het verhaal door de (mannelijke) apostelen “beuzelpraat” genoemd… En wij geraakt, besprenkeld met water, mogen dit verhaal verder leven, op onze manier verder vertellen…
Verhalen om niet te vergeten: We hoorden vanavond het verhaal van de eerste dag, over God die het begin en het hart van het leven is… We hoorden het verhaal van mensen, gevangen door de dood, in slavernij… In de nacht trekt Israël uit Egypte weg, droogvoets door de Rode Zee. En we hoorden Jesaja zingen: als je dorst hebt, kom naar het water… Het leven laat zich vinden….
Om die verhalen te vertellen hebben wij in deze paaswake de paaskaars ontstoken en dat licht doorgegeven aan elkaar… Om die verhalen te kunnen vertellen gaan we onze geloofsbelijdenis opnieuw uitspreken en worden we met water besprenkeld. Om dat verhaal te vertellen delen we straks in de communie het brood, als “een teken van leven voorgoed”…
In dit jaar van opnieuw een verwoestende, onmenselijke oorlog is Titus Brandsma een lichtje, hoop op vrede, toch. In dit jaar van steeds grotere tegenstellingen tussen mensen is de sponsorloop voor pater Frans van der Lugt een lichtje… Hij was geliefd bij moslims en christenen, maar hij werd in 2014 vermoord in Homs, tijdens de Syrische burgeroorlog. Maar ook dichterbij hier in Tilburg, hier in huis, vinden we mannen en vrouwen, die mensen met elkaar willen verbinden, als “een teken van leven voorgoed”.
Ook dat is confronterend! Het zij zo. Amen.