Overweging Paaswake 2023 door Ton Zwart

“Na de sabbat […] kwamen Maria Magdalena en de andere Maria naar het graf kijken.” Zo staat het er in het evangelie van Matteüs. Er staat niet dat ze geurige olie bij zich hadden om het lichaam van Jezus te gaan balsemen, zoals het evangelie van Marcus vertelt. Nee, de twee vrouwen in het paasverhaal van Matteüs komen naar het graf om te kijken.
Wat voor kijken kan daarmee bedoeld zijn? Is het een kijken uit bezorgdheid? Of het graf nog wel ongeschonden was? Er waren toch soldaten heen gestuurd en dan weet je maar nooit! Of was het een kijken van geloof en ongeloof tegelijk? Jezus had toch zijn dood voorspeld en hij had ook gezegd dat hij op de derde dag na zijn dood zou worden opgewekt (Mt 16: 21)! Het eerste is uitgekomen, zou hij ook in het tweede gelijk krijgen? Dan stond er nu iets te gebeuren, want het was nu toch de derde dag! Maar kon dat wel? Een verrijzenis was toch ongehoord? Daar kun je als weldenkend mens toch niet verwachten!

De houding van de twee Maria’s kan wel eens veel dichter staan bij het aanvoelen van heel wat mensen nu dan we op het eerste gezicht zouden denken. Het is bekend dat heel wat mensen tijdens hun vakantie kerken bezoeken, ook al zie je ze de rest van het jaar daar nooit. Ze zijn niet gelovig opgevoed of hebben in hun puberjaren het geloof de rug toegekeerd. Maar een zekere nieuwsgierigheid is gebleven en die mag je als toerist laten zien. En zo horen en zien ze iets van het geloof. Op een mooie, kunstzinnige manier worden wonderlijke dingen afgebeeld. En de vraag komt op: zou er in dat alles dan toch een stukje waarheid zitten en kan ik daar dan iets mee? Er is een verlangen, een willen geloven misschien, maar vermengd met ongeloof, want dat kan toch allemaal niet waar zijn! Ongeveer dezelfde gevoelens zoals we die ook vermoeden bij de vrouwen die naar het graf van Jezus kwamen.

Aan het graf gebeuren er dan spectaculaire dingen. Een hevige aardbeving, een engel die als een bliksemschicht neerdaalt uit de hemel, die zonder enige moeite de grafsteen wegrolt en er als een overwinnaar op gaat zitten. De soldaten kunnen alleen mar verstijfd toekijken. De engel negeert hen volledig en richt zich alleen tot de twee Maria’s: zij moeten niet bang zijn; hij weet dat ze Jezus, de gekruisigde, zoeken, maar Jezus is niet meer op de plaats in het graf waar hij is neergelegd. Hij is uit de doden verrezen en gaat hen voor naar Galilea.
De engel weet wat de vrouwen kwamen doen. Zij kwamen, zegt hij, Jezus, de gekruisigde, zoeken. Het was niet alleen maar een kijken, maar een kijken dat verbonden was met zoeken. Is dat ook niet wat veel mensen vandaag de dag doen? Ze kijken om te zoeken. Waar zoeken ze dan naar? Is het levensvervulling? Troost bij verlies? Vergeving bij mislukkingen? Ze zijn, denk ik, in ieder geval op zoek naar iemand die weet heeft van pijn, die lijden heeft gekend en mee kan voelen met hen en al die mensen die het niet altijd even gemakkelijk hebben. Ze zijn op zoek naar iemand die gezond kan maken, die kan helen en weer uitzicht kan bieden aan wie de hoop verloren hebben. Eigenlijk zijn ze op zoek naar iemand als Jezus Christus die de verlatenheid van de dood heeft gekend en er toch niet onderdoor is gegaan. Iemand die een leven had sterker dan de dood en die bereid is om dat leven te delen met iedereen die vertrouwen in hem heeft.
Ze hopen op een klein wondertje, niet zo spectaculair als die aardbeving bij het graf en als die engel, stralend als een bliksemschicht, die de steen zo maar wegrolt. Maar ze hopen toch wel op een wondertje, op iets dat hen diep in hun hart raakt en hun leven verandert. Dat de lasten die zwaar op hen drukken opeens lichter aanvoelen en ze weer vrij kunnen ademen. Dat ze weer toekomst zien, ook al is er veel fout gegaan in hun leven. Dat ze weer blij kunnen zijn en kunnen lachen, ondanks de verlieservaringen waarmee ze klaar moeten zien te komen. Dat ze mogen beseffen dat ze er in hun situatie niet alleen voor staan, ook al verandert er verder niet veel. Als iets van dat alles gebeurt, dan voelt dat als een wonder, als een verrijzenis.
Het paasevangelie eindigt niet op een spectaculaire wijze. Tot tweemaal toe wordt er gezegd dat Jezus zijn leerlingen voor zal gaan naar Galilea. Galilea, dat is de streek waar het ooit allemaal voor de leerlingen begonnen is, waar zij door hem geroepen zijn en waar zij hem voor het eerst gevolgd hebben. De terugkeer naar Galilea is een nieuw begin. Veel is er fout gegaan, ook tussen Jezus en zijn leerlingen, maar ze zullen weer opnieuw beginnen en dit keer zullen ze het beter doen.
Verrijzenis, het is niet alleen maar de opstanding van Jezus. Het is allereerst zijn terugkeer naar zijn leerlingen. Want als iemand een verrijzenis nodig heeft, dan zijn zij het: de leerlingen van toen maar ook die kijkende en zoekende leerlingen van nu.
Amen.