Zondag 19 juni 2022. Overweging in de Notre Dame op ‘Sacramentsdag’ (A. Egging msc) : “Danken en Delen”.

(Beste mensen). Veel openbare volksfeesten in West Europa hebben bij hun oorsprong wel iets met een ‘kerkelijk gebeuren’ van doen. Bijvoorbeeld het carnaval of de jaarlijkse kermis op de kerkwijdingsdag die onmiddellijk na de plechtige hoogmis geopend werd. Zo was het ook bij een middeleeuws gildefeest, gehouden op de feestdag van de heilige, die de patroon / beschermheilige was van deze specifieke groep ambachtslieden. Ook bij andere feesten was het dagelijks leven een feest vaak gekoppeld aan een heilige.
Nu tegenwoordig een unieke, vrije naamgeving voor iemand meer gangbaar is, wordt het wel wat lastiger, maar iedere katholiek had van oudsher een naamdag. Dit is de dag van je eigen patroonheilige. De keuze van de namen paste ook in een familie traditie. Elders in de wereld, met name in Zuid, Midden en Oost Europa is de naamdag zelfs belangrijker dan een verjaardag. Ja, iedere dag heeft zijn eigen heilige, en voor een gelovige is iedere dag ook geheiligd. De meeste gelovigen daar kennen dan ook de alledaagse heiligen kalender van buiten en daarmee is zo’n naamdag inderdaad makkelijker te onthouden en in verband te brengen met een bepaalde persoon die men goed kent.
Er waren altijd veel bijzondere dagen en ook nu weer in de geseculariseerde wereld krijgt iedere dag wel een toevoegsel, al ontgaat ons dat meestal, behalve misschien dierendag op de feestdag van de H. Franciscus. Naast dagen toegewijd aan heiligen waren er de kerkelijke feesten. Op Sacramentsdag was er in de katholieke streken altijd wel een heel bijzondere processie ter ere van het allerheiligste sacrament oftewel het sacrament van de eucharistie. De vormgeving van de processie kon van plaats tot plaats wel wat verschillen, maar de opzet bleef toch in grote lijnen hetzelfde. In de Westerse wereld is deze traditie nu zo goed als verdwenen, elders is die er nog wel. In de dagen voorafgaand aan de processie, worden er onderweg met vereende krachten versierde rustaltaren opgericht. Daarop zal tijdens de processie voor een korte tijd de monstrans geplaatst worden. Ik herinner me nog hoe met zorg een tapijt van gekleurd zand opgespoten werd waarover later de processie zou trekken. De uitgebeelde heilige motieven bleven weliswaar maar kortstondig intact, maar toch konden het prachtige kunststukjes zijn zoals praalwagens bij een bloemencorso. De priester draagt tijdens de processie de monstrans met de heilige hostie, meestal lopend onder een speciaal baldakijn, van rustaltaar naar rustaltaar. Bellen rinkelen en de wierook stijgt op ter ere van dit allerheiligste sacrament. En onderweg wordt er gezongen en gebeden. Al wie daartoe in staat is loopt dan mee in deze processie. Het is een hele eer om als bruidsmeisje of acoliet in de stoet mee te mogen lopen. Bij elk rustaltaar is een korte lezing uit de schrift en kan men even in zichzelf keren om zich bewust te maken van Gods aanwezigheid. Dit korte moment wordt afgesloten door een zegen met de monstrans en allen trekken daarna weer verder. Tot aan het laatste altaar, waar een langere uitstelling van de monstrans zal zijn. Ook de stille omgang in Amsterdam is nog een overblijfsel van een oude traditie om het allerheiligste sacrament in het openbaar te eren. Al veranderen of verdwijnen mooie tradities om welke reden dan ook, de betekenis ervan mogen we niet zomaar verliezen. “Niet het kind met het badwater weggooien”, is de uitdrukking. Een dag als vandaag is uitermate geschikt om nog eens dieper te beseffen dat ons leven een Godsgeschenk is. Dat ons leven geheiligd is. Het woord sacrament is afgeleid van het Latijnse woord sacer wat volgens het woordenboek ‘heilig’ betekent en ook ‘gewijd’ of ‘met wondere werking’. Ieder sacrament is een teken van verbintenis met het Goddelijke en heiligt ons. God heeft zich hierbij met ons verbonden. Het allerheiligst sacrament is bij uitstek een alles omvattende heilbrengend sacrament. In de Angelsaksische wereld heet de kerkelijke feestdag ‘the most Holy Body and Blood of Christ’ of kortweg in het latijn de feestdag van ‘Corpus Christi’. De kerk spreekt van 7 sacramenten, maar hét belangrijkste is dit sacrament, dat ook wel het Heilig ‘Eucharistie’ sacrament wordt genoemd, een woord dat zelf ‘Goede Gave’ betekent. Het Lichaam en Bloed van Christus is vergoten voor ons allen en is het Nieuwe en Altijddurende verbond geworden dat ons verbindt met God onder de tekenen van brood en wijn; ons versterkt, rust en veiligheid geeft. Het sacrament van de Eucharistie, is een Goede, Goddelijke Gave. Het is en blijft voor ons een Goddelijk wonderlijk mysterie dat de Allerhoogste ons zo nabij wil zijn. We kunnen niet anders dan dit in dankbaarheid aannemen en willen het ook graag weer met anderen delen. Het is geen toeval dat de kerkelijke feestdag ‘Sacramentsdag’ nu samenvalt met de wereldwijd gevierde ‘Vaderdag’. Het past helemaal bij elkaar. Het thema immers van deze de viering ‘danken en delen’ staat hiermee in één lijn. Sacramentsdag gaat over onze hemelse Vader die voor alles en allen zorgt, zoals een goede vader zich inzet en opoffert voor zijn gezin. Wij als Gods kinderen willen daarom vandaag graag onze dankbaarheid tonen.
Het evangelie van vandaag over de broodvermenigvuldiging sluit hier passend op aan.
‘Geef hen maar te eten” zegt Jezus tegen de apostelen. Ook dat we uitgenodigd worden het Onze Vader, het gebed dat Jezus ons leerde, te mogen uitspreken is een geschenk. Ja, en dat we de Oneindige God mogen aanspreken met vader, Onze Vader, is zeker iets heel bijzonders. God, het Goddelijk mysterie, komt ons hier gevoelsmatig het meest nabij. Hij komt tot ons als Vader, waardoor wij mensen tot een meer Goddelijke niveau kunnen worden opgenomen. ‘Uw naam worde geheiligd, uw rijk kome’. Hiermee geven we onze erkenning. De verhouding vader-kind, maakt een intieme band mogelijk met God die Zelf ons verstand te boven gaat. Ons leven krijgt een diepe betekenis, een diepere geladenheid. Omdat wij mensen Jezus onze broeder mogen noemen, wordt zijn Goddelijke boodschap voor ons heel direct aanspreekbaar. Wat ons onderscheidt van een dier, zelfs al schrijven we die graag een aantal menselijke eigenschappen toe, is toch dat wat we als mens zien een eigen duiding kunnen geven, dat we verder kijken dan wat onze zintuigen aanbieden. Dit persoonlijk in woord en beeld mogen verklaren. Het valt mij op dat mensen die via de media invloed hebben op anderen, zich soms heel smalend kunnen uitlaten over ‘geloof’. Inhakend op iets van hun jeugd. Komt het soms omdat hun eigen Godsbeeld niet volwassenheid is geworden? Of zien ze geloof in God louter als een zwaktebod? Is het beeld van hun ‘Godsvoorstelling’ misschien blijven steken in een naïeve voorstelling “als een man zittend op een wolk”? Geloof, vastgeroest in herinneringen aan vroeger. Maar ja, met kinderen praat je op een manier die kinderen kunnen volgen. In navolging van Sint Paulus mogen we wel zeggen: “Toen ik kind was, dacht ik als een kind en daar is niet mis mee, maar nu ik volwassen geworden ben, denk, spreek en handel ik als een volwassene”. We hoeven echt niet naar de Himalaya, een exotisch land af te reizen om afstand te kunnen nemen van al het rumoer, om daar de rust en bescherming van God te ervaren of om positieve energie op te doen. Dit kan evenzeer mediterend bij de uitstelling van het allerheiligst sacrament en we hoeven het dan ook niet per se ‘Zen’ te noemen. Laten we daarom, vol vertrouwen en in geloof, ons open stellen om het Goddelijke in onze wereld te willen zien en ons verbonden voelen als broeders en zusters: positief ingesteld, hedendaags en niet vervreemd van deze wereld. Het geeft verbondenheid met elkaar waarbij we dus oog blijven houden voor onze medemens en erkenning van onze Schepper. Kortom, het sacrament van de eucharistie verbindt ons onderling en met Christus, Hij gaf het aan ons als een geschenk van God, de Allerhoogste die we Onze Vader mogen noemen. We gedenken vandaag daarom een heilig en wonderbaar mysterie dat kracht geeft, waar we dankbaar voor zijn en willen delen. Amen.